Đau đầu vận mạch là gì?

Đau đầu vận mạch (cluster headache) là một loại đau đầu nguyên phát, một tình trạng thần kinh điển hình gây ra những cơn đau dữ dội tập trung ở một bên đầu. Cơn đau thường bắt đầu đột ngột, kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ và có thể tái phát nhiều lần trong ngày. Đau đầu vận mạch thường gặp ở nam giới hơn phụ nữ và thường xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 50.

Triệu chứng đau đầu vận mạch

Các triệu chứng điển hình của đau đầu vận mạch bao gồm:

• Đau đầu dữ dội ở một bên đầu
• Đau thường tập trung quanh mắt, thái dương hoặc trán
• Đau thường xuất hiện đột ngột và đạt mức độ cao nhất trong vòng vài phút
• Đau có thể kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ
• Đau có thể tái phát nhiều lần trong ngày
• Có thể kèm theo các triệu chứng khác như nghẹt mũi, chảy nước mũi, sụp mí mắt và đỏ mắt
• Đau đầu vận mạch thường nặng hơn vào ban đêm

Nguyên nhân gây đau đầu vận mạch

Nguyên nhân chính xác gây ra đau đầu vận mạch vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố được cho là có thể góp phần gây ra tình trạng này, bao gồm:

• Di truyền: Đau đầu vận mạch có xu hướng di truyền trong gia đình
• Giới tính: Đau đầu vận mạch thường gặp ở nam giới hơn phụ nữ
• Tuổi tác: Đau đầu vận mạch thường xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 50
• Môi trường: Một số yếu tố môi trường như căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ, uống rượu, hút thuốc và thay đổi thời tiết có thể làm khởi phát cơn đau đầu vận mạch

Chẩn đoán đau đầu vận mạch

Chẩn đoán đau đầu vận mạch thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng cụ thể và thực hiện một số xét nghiệm để loại trừ các tình trạng khác có thể gây ra đau đầu. Các xét nghiệm này có thể bao gồm:

• Xét nghiệm máu
• Chụp CT hoặc MRI
• Điện não đồ (EEG)

Điều trị đau đầu vận mạch

Mục tiêu điều trị đau đầu vận mạch là làm giảm cơn đau và ngăn ngừa các cơn đau tái phát. Có một số phương pháp điều trị khác nhau có thể được sử dụng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đau và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Các phương pháp điều trị này bao gồm:

• Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen hoặc acetaminophen, có thể giúp làm giảm cơn đau nhẹ đến vừa. Đối với những cơn đau dữ dội hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn, chẳng hạn như thuốc opioid
• Thuốc ngăn ngừa cơn đau: Một số loại thuốc có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau đầu vận mạch tái phát. Các loại thuốc này có thể bao gồm verapamil, topiramate và lithium
• Oxygen: Hít oxy nguyên chất có thể giúp giảm cơn đau đầu vận mạch ở một số người
• Phẫu thuật: Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể là lựa chọn điều trị cho những người bị đau đầu vận mạch mạn tính và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác

Phòng ngừa đau đầu vận mạch

Không có cách nào chắc chắn để phòng ngừa đau đầu vận mạch. Tuy nhiên, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ khởi phát cơn đau, bao gồm:

• Tránh các yếu tố khởi phát cơn đau, chẳng hạn như căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ, uống rượu, hút thuốc và thay đổi thời tiết
• Duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc
• Quản lý tốt các bệnh lý nền, chẳng hạn như cao huyết áp và tiểu đường
• Sử dụng thuốc ngăn ngừa cơn đau nếu bác sĩ đã kê đơn

Thông tin thêm về đau đầu vận mạch:

• Các loại đau đầu vận mạch: Có hai loại đau đầu vận mạch chính: đau đầu vận mạch từng cơn và đau đầu vận mạch mạn tính. Đau đầu vận mạch từng cơn là loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% các trường hợp. Đau đầu vận mạch mạn tính là một tình trạng hiếm gặp hơn, trong đó người bệnh bị đau đầu vận mạch kéo dài hơn 1 năm mà không có thời gian thuyên giảm.
• Các yếu tố nguy cơ: Ngoài các yếu tố đã đề cập ở trên, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ đau đầu vận mạch, bao gồm:
  • Hút thuốc lá
  • Uống rượu quá nhiều
  • Sử dụng ma túy
  • Có tiền sử chấn thương đầu
  • Có các bệnh lý khác, chẳng hạn như trầm cảm, lo âu và rối loạn giấc ngủ
• Biến chứng: Đau đầu vận mạch có thể gây ra một số biến chứng, bao gồm:
  • Suy giảm thị lực
  • Mất ngủ
  • Trầm cảm
  • Lo âu
  • Rối loạn chức năng nhận thức
  • Tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim
• Điều trị: Mục tiêu điều trị đau đầu vận mạch là làm giảm cơn đau và ngăn ngừa các cơn đau tái phát. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
  • Thuốc giảm đau
  • Thuốc ngăn ngừa cơn đau
  • Oxygen
  • Phẫu thuật
• Phòng ngừa: Không có cách nào chắc chắn để phòng ngừa đau đầu vận mạch. Tuy nhiên, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ khởi phát cơn đau, bao gồm:
  • Tránh các yếu tố khởi phát cơn đau
  • Duy trì lối sống lành mạnh
  • Quản lý tốt các bệnh lý nền
  • Sử dụng thuốc ngăn ngừa cơn đau nếu bác sĩ đã kê đơn

Các phương pháp điều trị mới: Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục tìm kiếm các phương pháp điều trị mới cho đau đầu vận mạch. Một số phương pháp điều trị mới đang được nghiên cứu bao gồm:

• Kích thích thần kinh xâm lấn tối thiểu
• Liệu pháp gen
• Liệu pháp tế bào gốc