Giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn là vấn đề được nhiều quốc gia quan tâm, trong đó có Việt Nam. Nông thôn là nơi cư trú của phần lớn dân số nước ta, nhưng lại là nơi tập trung nhiều hộ nghèo và thất nghiệp. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách, chương trình hỗ trợ giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao hơn, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các ngành, các đoàn thể và người dân.

Thực trạng giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn là 3,7%, giảm 1,1% so với năm 2019. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 1,6 triệu hộ nghèo ở nông thôn. Về vấn đề việc làm, năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp ở nông thôn là 2,6%, cao hơn 0,5% so với tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị.

Nguyên nhân dẫn đến nghèo đói và thất nghiệp ở nông thôn

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nghèo đói và thất nghiệp ở nông thôn. Một trong những nguyên nhân chính là do trình độ dân trí thấp. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2020, tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên ở nông thôn chỉ chiếm 12,4%, trong khi ở thành thị là 26,4%. Điều này dẫn đến việc người lao động ở nông thôn khó tiếp cận với các công việc có thu nhập cao.

Một nguyên nhân khác dẫn đến nghèo đói và thất nghiệp ở nông thôn là do cơ sở hạ tầng kém phát triển. Nhiều vùng nông thôn còn thiếu đường sá, điện, nước sạch, trường học, bệnh viện... Điều này khiến cho người dân khó khăn trong việc đi lại, học tập, chăm sóc sức khỏe và làm ăn.

Ngoài ra, giá cả nông sản bấp bênh cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến nghèo đói ở nông thôn. Do không có khả năng bảo quản và chế biến nông sản, nên khi giá nông sản xuống thấp, người nông dân thường phải bán tháo, dẫn đến thua lỗ.

Các chính sách, chương trình hỗ trợ giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn

Để giải quyết vấn đề nghèo đói và thất nghiệp ở nông thôn, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách, chương trình hỗ trợ. Trong đó, nổi bật là Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020. Chương trình này đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn xuống còn 2% vào năm 2020.

Để thực hiện mục tiêu này, Chương trình đã tập trung vào các giải pháp như: hỗ trợ người nghèo phát triển sản xuất, tạo việc làm, xây dựng nhà ở, tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản, nâng cao trình độ dân trí...

Ngoài ra, Chính phủ cũng đã ban hành một số chính sách khác để hỗ trợ giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn, như: Chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề...

Kết quả đạt được

Nhờ những chính sách, chương trình hỗ trợ của Chính phủ, tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn chỉ còn 3,7%, giảm 1,1% so với năm 2019.

Về vấn đề việc làm, năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp ở nông thôn là 2,6%, cao hơn 0,5% so với tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị. Tuy nhiên, đây vẫn là một con số khá thấp so với mức tỷ lệ thất nghiệp chung của cả nước.

Những thách thức

Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng việc giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn vẫn còn nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là trình độ dân trí thấp. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2020, tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên ở nông thôn chỉ chiếm 12,4%, trong khi ở thành thị là 26,4%.

Một thách thức khác là cơ sở hạ tầng ở nông thôn còn kém phát triển. Nhiều vùng nông thôn còn thiếu đường sá, điện, nước sạch, trường học, bệnh viện... Điều này khiến cho người dân khó khăn trong việc đi lại, học tập, chăm sóc sức khỏe và làm ăn.

Ngoài ra, giá cả nông sản bấp bênh cũng là một thách thức đối với công tác giảm nghèo ở nông thôn. Do không có khả năng bảo quản và chế biến nông sản, nên khi giá nông sản xuống thấp, người nông dân thường phải bán tháo, dẫn đến thua lỗ.

Giải pháp

Để giải quyết những thách thức trên, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các ngành, các đoàn thể và người dân.

Về phía Chính phủ, cần tiếp tục ban hành các chính sách, chương trình hỗ trợ giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn.

Ngoài những thông tin đã trả lời trước đó, còn một số thông tin liên quan đến giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn như sau:

• Tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn theo vùng: Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn vùng Tây Bắc là cao nhất (18,1%), tiếp đến là vùng Tây Nguyên (13,7%), vùng Đông Bắc (10,9%), vùng Bắc Trung Bộ (8,6%), vùng Nam Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ (7,6%), vùng Đồng bằng Sông Hồng (4,0%), vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (3,7%).
• Các ngành kinh tế chính ở nông thôn: Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2020, ba ngành kinh tế chính ở nông thôn là: nông, lâm nghiệp và thủy sản (chiếm 35,2% GDP nông thôn), công nghiệp và xây dựng (chiếm 28,5% GDP nông thôn), dịch vụ (chiếm 36,3% GDP nông thôn).
• Các chính sách, chương trình hỗ trợ giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn: Ngoài Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020, Chính phủ Việt Nam còn triển khai một số chương trình, dự án khác để hỗ trợ giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn, như: Dự án phát triển nông nghiệp bền vững, Dự án phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nông thôn, Dự án đào tạo nghề cho lao động nông thôn...

Những mô hình giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn hiệu quả:

• Mô hình kinh tế hợp tác: Đây là mô hình liên kết giữa các hộ nông dân để cùng nhau sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. Mô hình này giúp người nông dân giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất lao động và nâng cao thu nhập.
• Mô hình du lịch nông thôn: Đây là mô hình phát triển du lịch dựa trên các giá trị văn hóa, lịch sử và cảnh quan thiên nhiên của nông thôn. Mô hình này giúp tạo việc làm cho người dân địa phương và tăng thu nhập cho các hộ nông dân.
• Mô hình khởi nghiệp sáng tạo: Đây là mô hình khuyến khích người dân nông thôn khởi nghiệp kinh doanh bằng cách cung cấp các hỗ trợ về vốn, đào tạo và tư vấn. Mô hình này giúp tạo ra nhiều việc làm mới và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

Những mô hình giảm nghèo và tạo việc làm ở nông thôn trên đây đã được nhiều địa phương triển khai và đạt được những kết quả tích cực. Hy vọng rằng trong thời gian tới, các mô hình này sẽ được nhân rộng hơn nữa, góp phần giảm nghèo và tạo việc làm bền vững cho người dân nông thôn.